طبقه بندی روغن موتور(استانداردها)

طبقه بندیهای گوناگونی دردنیا متداول است که اغلب تولید کنندگان بر اساس استاندارد یکی از موسسات API , CCMC  محصولات خود را معرفی میکنند. و متداولترین آن طبقه بندی انجمن نفت آمریکاست.
طبقه بندی انجمن نفت آمریکا (API:  American petroleum institute)
انستیتو مواد نفتی آمریکا  API  American Petroleum Institute برای طبقه بندی و جداسازی روغنها بر حسب کیفیت و فناوری ساخت آنها ، اقدام به کد بندی خاصی نموده است . این کدها شامل دو حرف می باشند ، حرف اول نشاندهنده این است که روغن مربوطه برای استفاده در خودروهای دیزلی است یا بنزینی ، که در این بین اگر کد با حرف C شروع شود  مخفف Commercial روغن مربوطه برای استفاده در خودروهای دیزلی و اگر با حرف S شروع شود مخفف Service روغن برای استفاده در خودروهای بنزینی طراحی شده
اما حرف دوم که نشاندهنده کیفیت و فناوری ساخت روغن می باشد بر حسب الفبای انگلیسی از حرف A شروع شده و تاکنون در مورد خودروهای بنزینی تا حرف N ) سال ۲۰۱۰ ) و در مورد خودروهای دیزلی تا حرف J ارتقا یافته ، در مورد خودروهای دیزلی بعد از حروف مذکور در مواردی اعداد ۲ یا ۴ نیز دیده می شوند که نشاندهنده این است که ، آن روغن برای موتورهای ۲ زمانه ساخته شده ، یا ۴ زمانه . همیشه نوع ارتقا یافته روغن   (با کد بالاتر) ، خواص انواع قبلی را نیز داراست ؛ یعنی می توان از آنها ، در خودروهایی که انواع قدیمی تر روغن در دفترچه راهنمایشان پیشنهاد شده نیز ، استفاده نمود . اما استفاده از روغن قدیمی تر ( با کد پایین تر ) برای موتوری که روغنی با کد جدیدتر برای آن توصیه شده ، بسیار مضر می باشد . برخی روغنها قابلیت تامین نیازهای هر دو نوع موتور دیزلی و بنزینی را دارا می باشند و کد این نوع روغنها نیز به صورت ۲ تایی نوشته می شود که همیشه کد اول مربوط به خودروهای دیزلی و کد دوم مربوط به خودروهای بنزینی میباشد ؛ مانند API CH/SN . در جدول زیر کدهای API برای خودروهای بنزینی بر اساس سال ساخت خودروها طبقه بندی شده اند ، که البته این جدول با بسیاری از خودروهای تولیدی کشورمان تطابق ندارد ، چرا که در ایران خودروهایی با تکنولوژی ۲۰ سال قبل مانند پراید با مدل ۸۳ ( ۲۰۰۵ ) تولید می شوند .لازم به ذکر است ، علاوه بر API انواع دیگری ازاستانداردهای روغن از جمله ILSAC و CCMC نیز وجود دارند. طبقه بندی سازندگان اتومبیل کشورهای بازار مشترک اروپا که مخفف آن به فرانسه (CCMC) نامیده می شود.
CCMC G1
CCMC G2
CCMC G3 و…
البته طبقه بندیهای دیگری نیز وجود دارد که عمومیت ندارند؛ مانند طبقه بندی شرکت فلکس واگن (VW) یا شرکت مان (man).
سمبل API :
به طور کلی بدلیل استاندارد بودن اعداد API در جهان، تمامی تولیدکنندگان روغن برای معرفی فناوری ساخت روغنهایشان از این کدها استفاده می کنند، اما اگر روغن موتور شرکتی بوسیله خود API مورد تایید قرار گرفته باشد سمبل API بر روی آن درج شده است . این سمبل، نشاندهنده مطالب زیر است:
نیمه بالایی نشاندهنده کد API
· قسمت وسط نشاندهنده ویسکوزیته روغن
· قسمت پایینی نشاندهنده این امر است که آیا روغن مصرفی باعث کاهش مصرف سوخت می شود یا نه! در صورتیکه عبارت Energy Conserving در این قسمت نوشته شده باشد ، بدین معناست که این روغن با کاهش اصطکاک در موتور میزان مصرف سوخت را تا ۱/۵ ٪ کاهش می دهد، همچنین اگر روغنی قادر باشد مصرف سوخت را تا ۲/۷ ٪ کاهش دهد آنرا Energy Conserving ۲ می نامند. روغن‌های توصیه شده توسط شركت‌های سازنده خودرو دارای خواص لازم بوده و نبایستی افزودنی‌های متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود، زیرا موجب اختلال در عملكرد و خواصی كه از ابتدا در روغن وجود دارد می‌شوند.
برای شناخت اعداد از هر گروه روغن های بنزینی و دیزلی API سه مورد آخر در سال های اخیر را با هم بررسی می کنیم.
برای روغن های بنزینی:
SN: عرضه به بازار مصرف، سال ۲۰۱۰ كاربرد در كلیه خودروهای مدرن تا سال ۲۰۱۰، دارای مقاومت بهتر در برابر اکسیداسیون، پوشش دهی بیشتر و محافظت در برابر رسوب گذاری بر روی قطعات و افزایش کارایی روغن موتور در دمای پائین بهبود یافته است. گرید های سبک این روغن موتور صرفه جویی قابل ملاحظه ی در مصرف سوخت فراهم می آورد. برخی روغنهای SN دارای استاندارد ILSAC از نظر کیفیت حفظ انرژی هستند. کارکرد بالای ۶۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.
SM: عرضه به بازار مصرف، سال ۲۰۰۵ كاربرد در كلیه خودروهای مدرن، دارای خاصییت پایداری خوب در برابر اكسیداسیون و سایش، محافظت بهتر در مقابل رسوب گذاری بر روی قطعات و كارایی بهتر روغن در دمای پایین. گریدهای سبك این روغن صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای را در مصرف سوخت فراهم می‌آورند. کارکرد بالای ۵۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.
SL: برای مصرف در خودروهای سال ۲۰۰۴ و قدیمی تر و طبق خط مشی و قابلیت های مورد انتظار API برای آزمون درجه گرانروی SAE در موتورهای بنزینی مدرن. کارکرد بالای ۵۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.
برای روغن های دیزل:
CJ4: معرفی شده در سال ۲۰۰۶ برای موتور های سرعت بالای چهار زمانه. این روغن موتور طراحی شده تا استانداردهای تولید آلایندگی مدل سال ۲۰۰۷ در اتوبان را دارا باشد. روغن های CJ4  از حد معیار های عملکرد CI4 , CI , CI4 +, CH4 , CH, CH4فراتر رفته و می توانند به طور موثری موتور های نیازمند سرویس این نوع API را روغن کاری نمایند. کارکرد بالای ۶۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.
CI4: سطح كیفیت روغن های ویژه موتورهای چهارزمانه دیزلی سبك، متوسط و سنگین با ویژگی كاهش اكسیدهای نیتروژن (NOx) تا حد ۵۰% با استفاده از گازهای خروجی خنك شده از اگزوز، به عنوان جایگزین اكسیژن. این روغن ها به منظور مقابله با اسیدهای حاصل از NOx دارای قابلیت قلیایی ذخیره بالاتری هستند. طراحی سال ۲۰۰۲ برای استفاده در خودروهای دیزلی طراحی تا سال ۲۰۰۴ (گوگرد سوخت تا ۵%) می تواند جایگزین روغن هایی با سطوح كیفیت ,CH4۴  و … باشد. کارکرد بالای ۵۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.
CH4: روغن ویژه دیزل های چهارزمانه طراحی ۱۹۹۸ كه با دور بالا حركت می كنند. این روغن ها نیـاز سطـوح كیفیت CG4, CF4 را نیز تامین می نمایند. (گوگرد سوخت تا ۵%). کارکرد بالای ۵۰۰۰ کیلومتر از ویژگی های این روغن هاست.