روغن موتور به عنوان یک ترکیب چند منظوره، نقش بسیار مهم و اساسی در کارکرد مطمئن موتور خودرو ایفا می کند . اهمیت وجود روغن موتور به حدی است که جزء ملزومات هر خودرویی محسوب می شود و بدون روغن، عملاً امکان حرکت از اتومبیل سلب می شود . با توجه به تغییرات در طراحی های موتور و متناسب با آن، تغییراتی نیز بر روی روغن و در جهت هماهنگی با موتور به منظور افزایش کارآیی و حداکثر اطمینان از کارکرد بهینه آن، اعمال شده است . به طور کلی، هر روغن موتوری حاصل ترکیب مواد اصلی شامل روغن پایه و مواد افزونی می باشد . روغن پایه که بر حسب نوع، بین ۸۰ تا ۹۵ درصد روغن موتور را تشکیل می دهد، از ترکیب منابع معدنی با ترکیبات روغن و افزودنی های مورد نیاز تهیه می شود . البته فرآیند تولید روغن پایه از نفت خام بسیار پیچیده بوده است و این روغن های پایه به ۵ گروه اصلی تقسیم می گردند. دو گروه اول (۱و۲) کاملا نفتی بوده و گروه های بالاتر (به دلیل ترکیب متفاوت و دستکاری شده نسبت به روغن اصلی نفتی) سنتزی یا سنتتیک محسوب می شود. روغن های گروه های ۳ و بالاتر دارای ترکیبات PAO ها (پلی آلفا اولفین) هستند که این مواد پلیمرهای بسیارخاص و گران قیمتی هستند که از پلیمریزاسیون به دست می آیند. این مواد به جهت نوع درجه حرارتی خاصی که برای تبلور و ذوب دارند موجب بهبود عملکرد روغن های پایه و افزایش سطح گرانروی روغن پایه و افزایش شاخص گرانروی ( نسبت گرانروی روغن در دماهای مختلف) می گردد. به همین خاطر شاخص گرانروی روغن های پایه گروه های ۳ و بالاتر بسیار زیاد بوده و حرارت که در اکثر روغن ها موجب کاهش گرانروی ( در بینش عمومی رقیق شدن روغن می گردد) به این روغن ها کمترین میزان اثر گذاری را خواهد داشت و عملکرد این روغن ها حتی در درجه حرارت های بالا بسیار مناسب خواهد بود. با پیشرفت تکنولوژی ساخت موتورها، شرایط کارکرد موتور از لحاظ افزایش دور، نسبت تراکم بالا، دمای احتراق بیشتر، فشار زیادتر به یاتاقانهای ثابت و متحرک بیشتر شده است. لذا در این راستا سازندگان روغن موتور را براین داشته است تا روغنهایی متناسب با تکنولوژی موتورها یا زمان تعویض بیشتر تولید نمایند. امروزه با توجه به استانداردهای زیست محیطی، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرریز روغن به منظور تامین کسری روغن موتور کاهش یافته است.امروزه برخی از سازندگان روغن موتور از روغن های پایه گروه های ۳ و ۴ بسته به نوع کیفیت مد نظر روغن تولیدی استفاده می نمایند. ( گروه ۵ به جهت نوع مواد و افزودی های مورد نیاز که بسیار در طبیعت کم و نایاب هستند عملا از تولید در مقیاس صنعتی خارج شده اند). پس از انتخاب نوع روغن پایه و درصد گروه های مختلف آن در روغن های مختلف بر اساس ویژگی های مورد نیاز خودروهای متفاوت از افزودنی های مختلفی استفاده می گردد. ( درباره افزودنی های روغن ها بیشتر صحبت خواهیم کرد). در آخرین مراحل روغن ها در بسته بندی های مختلف مورد نیاز که در اکثر موارد شامل بسته بندی های ۱، ۳، ۴، ۶، ۲۰ و … لیتری می باشد.
نکته بسیار مهم در شناسایی روغن های با کیفیت های متفاوت توجه به نکات زیر می باشد:
– اولین و مهمترین المان شناسایی روغن ها سنتتیک و غیرسنتتیک بودن آن می باشد. همان طور که پیشتر اشاره کردیم روغن های سنتتیک از نظر ترکیبات با روغن های پایه نفتی بسیار متفاوت بوده و همچنین تصفیه های متوالی و چندگانه آن ها باعث می شود که مواد لجن گذار ( رسوب دهنده) بسیار بسیار کمتری در آن ها موجود باشد. همچنین شاخص گرانروی بالاتر روغن های سنتتیک می تواند سلامت و عمر موتور شما را به طرز چشمگیری افزایش دهد.
– استاندارد API ( این استاندارد آمریکایی درجه بندی از نوع روغن ها ارائه می دهد که بایستی روغن مورد استفاده برای خودرو دارای همان استاندارد و یا استاندارد بالاتر باشد). * گاهی برخی از روغن ها در محصول خود قید می کنند که با استاندارد API خاصی برابری می کنند (Meet with API SN) که از نظر موسسه استاندارد API این نوع برابری مورد پذیرش نمی باشد.
– گرید روغن در روغن های مولتی گرید یا چندگانه از دیگر نکاتی است که باید مورد توجه بسیار قرار گیرد. بهترین مرجع برای انتخاب نوع گرید مناسب بهره گیری از دفترچه راهنمای خودرو می باشد و چنانچه این اطلاعات را در اختیار ندارید می توانید از اطلاعات مراجع متخصص استفاده نمایید. * همواره مراقب افراد سودجویی که تنها به فکر فروش محصولات خود هستند و گرید خاصی را به شما پیشنهاد می دهند بر حذر باشید.